Termal kamera veya infrared ( kızılötesi ) kamera kullanılarak göz ile görülemeyen ısı farklarının izlenmesi mümkündür. Isınan yüzeyler etraflarına sıcaklık ve mutlaka enerji verirler. Kızıl ötesi ışınların dalga boyu 0,75 ile 1000 mikron arasındadır. Göz ile görünmese de sıcaklık şeklinde hissedilebilir. Özellikle termal kameralar aracılığıyla bu ışınlar fotoğraf karelerine alınabilmektedir. Termal kameralar ile alınan görüntü sadece dış yüzey sıcaklığıyla alınan görüntüdür, cisim içine ait sıcaklığı göstermez. Bu nedenle dış yüzey sıcaklığı çevre sıcaklığına eşit olan maddeler termal olarak görünemezler. Termal analiz potansiyel arızaların tespitinde yıllardır kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem elektrik ve mekanik sistemlerde yaygın olarak kullanılmıştır. Ayrıca elektronik alanında arızalı veya anormal devre elemanlarının tespitinde kullanılmaktadır. Termal yüzey ölçümü yapan cihazlar makine veya ekipmanlardaki arızaya bağlı ısınan parçanın tespitinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu cihazlara ile tespit edilebilecek arızalar;
Elektrik sistemlerinde
1. Elektrik ve kompanzasyon panoları
Fabrikalarda karşılaşılan en yaygın yangın türlerinden olan elektrik kaynaklı yangınların hatırı sayılır bir miktarı aşırı yüklü elektrik veya kompanzasyon panolarından kaynaklanmaktadır. İşletme kirli bara oalrak ifade edilen, bol harmonik yüklere sahip ise bu durum aşırı akımların meydana gelmesine ve şalterlerde gereksiz açma ve kablolarda ciddi ısınmalara neden olmaktadır. Pano içlerinde yapılan kontrollerde bu aşırı ısınmalar tespit edilebilmektedir.
2. Elektrik motorları, güç ve kaynak trafoları:
Endüktif yük çeken makineler olarak bilinen motorlar, güç ve kaynak trafoları gibi ekipmanlarda izolasyon kaybı, düşük voltaj, elektriksel yük dengesizlikleri, rulman hataları, iki faza kalma v.b. sebeplerden dolayı ekipmanın çektiği akım değişimlerine göre sıcaklığı artar. Bu sıcaklık artışı dışarıdan görsel olarak tespit edilemeyebilir. Tespiti bu cihazlarla yapmak mümkündür.
3. Elektrik tesisatları, enerji nakil hatları
Elektrik tesisatları, enerji nakil hatları; elektrik iletim, dağıtım hatları üzerlerinden akan akım durumuna göre çevrelerine ısı yayarlar. Akım değeri, taşıyabileceği yükün üzerinde olması durumunda veya klemens gevşekliğine bağlı olarak kablo veya tel üzerinde sıcaklık açığa çıkacaktır. Bu sıcaklıkların tespiti mümkündür.
4. Bağlantı noktaları (gevşeklik, korozyon, aşırı akım, kablo kesit yetersizliği, malzemedeki bozulma)
Termografinin elektrik sistemlerinin izlenmesine son derece uygulanabilir olmasının nedeni, elektrik bileşenlerinin takılır takılmaz kötüleşmeye başlamasıdır. Elektrik bağlantıları en az enerji kaybı ile en fazla gücü transfer edebilmeleri için çok düşük dirençli olarak tasarlanırlar. Yüksek direncin oluşacağı gevsek, kirlenmiş yada paslanmış bağlantılarda sıcaklık artısı gözlemlenir. Elektrik bağlantılarının gevşekliğinin sebebi bir devre üzerindeki yüklenme, vibrasyon, yorgunluk veya yağ kalıntısından hangisi olursa olsun, çevresel koşullar bunların paslanma sürecini hızlandırabilir. Kısaca belirtmek gerekirse, bütün elektrik bağlantılar zaman içinde arızalanmaya giden bir yol izleyecektir. Bu noktalar bağlantı klemensleri olabileceği gibi, şalterlerin ve devre elemanlarının iç bağlantıları da olabilir.
5. Düğmeler, şalterler, sigortalar, kesiciler, redresörler
Elektrik devrelerinde aşırı akım koruma sistemleri, açma kapama şalterleri ve sigortalar emniyet ekipmanlarıdır. Genellikle giriş çıkış bağlantılarında meydana gelebilecek aşırı ısınmalar veya besleme yaptığı ekipmanın dengesiz yüklenmesi neticesi açığa çıkacak sıcaklıklar tespit edilebilmektedir.
Mekanik sistemler ve İzolasyon sistemlerinde
1. Isı izolasyon hatları, soğuk – sıcak su, buhar tesisatları ve bağlantı kaçakları (buhar vanaları, kapanlar )
Buhar, sıcak, soğuk su tesisatları üzerine yapılan izolasyon kaplamaların durumları izlenerek ısı kaçaklarının olduğu noktaların tespiti yapılabilir. Ayrıca arızalı buhar kapanı, buhar vanalarının izolasyon durumları ile beraber bağlantı kaçaklarının tespiti yapılabilir
Bağlantılar ve aktüatörler aşırı sürtünme teması tespit edilebilir. Valflerin kaçak yapması tespit edilebilir. Piston ve rod segmanlarında kaçakları bulunan, farklı tipteki vanalarda ve vana kutularında, pompalarda, borularda, bağlantı elemanlarının olduğu hidrolik sistemlerde kaçaklar termografi ile tespit edilebilir.
2. Kazanlar, fırınlar, pompalar, kaplinler, brülör sıcaklıkları
Yüzey kaplama ve ısı kaçaklarının olduğu noktaların tespiti yapılabilir. Fırın kapaklarında hasarların tespiti. Baca gazı atık ısısı kullanılıyorsa kaçak durumunun tespiti yapılabilir.
3. Binalar, fabrikalar, izolasyonlar
Bina duvar, pencere, baca ısı kaçakları ve tesisat kaçaklarının tespitinde kullanılabilir.
4. Makine üzeri (Pres, CNC), kalıp sıcaklıkları
Sıcak kauçuk, hidrolik ve eksantrik preslerde, ana mil, kavrama mili, biyel kolları, rulmanlar, rulman yatakları, burçlar, hidrolik yağ sistemi v.b. noktaların takibi yapılabilir.
5. Motor dişlileri, hareketli, sürtünen veya ısınan tüm aksamlar, şaftlar
Ayarsız veya bel vermiş miller termal ölçüm ile tespit edilebilir. Ayarsızlık durumunda sürtünme ısısı, dişli kaplinlerin de dişlerin kayma temasından veya diğer kaplin tiplerindeki esnek elemanlar arasındaki sürtünmeden kaynaklanmaktadır.
6. Zincirler, konveyörler, fırın içi raylar
Yetersiz yağlama sonucunda sürtünme ısısı oluşur ki bu ısı termal ölçüm ile tespit edilebilir. Hasarlı yataklar, dişliler, zincirler, kavramalar, kayış kaymaları ve kayış aşınmaları termal analiz kullanılarak tespit edilebilir.
7. Hava kompresörleri, vakum pompaları, kurutucular, depolama tankları
Arızalı pistonlu kompresör valflerinde sıcak gaz, valfte ileri ve geri hareket ettiğinde sıcaklık artışı olmaktadır. Bazı kompresörlerin silindir üzerinde fazla sayıda valfi bulunmaktadır. Bir termal kamera kullanılarak arızalı valf hızlı olarak tespit edilebilir. Termal ölçüm kullanılarak tankın doluluk seviyesi ölçülebilir.
